Nisava

[Rada]

Nišava

Nišava je reka koja protiče kroz Bugarsku i Srbiju i sa dužinom od 218 km
najduža je pritoka Južne Morave. Izvorište Nišave nalazi se ispod vrha
drevnog Hema ili današnje Stare planine koji se naziva Kom. Ovaj vrh je
neposredno iznad današnjeg bugarskog sela Ginci pa se naziva i Ginska reka
sve dok teče kroz teritoriju Bugarske. U delu Godečke kotline reka pravi
zaokret prema zapadu i negde kod graničnog prelaza Kalotina ili srpskog
Gradina ulazi u Srbiju. Rečni tok Nišave odavde povezuje gradove Dimitrovgrad,
Pirot, Belu Palanku, Nišku Banju i Niš da bi konačno 10 kilometara zapdno od
grada Niša uplovila i spojila se sa Južnom Moravom.

Poreklo imena

Smatra se da je antičko ime Nišave bilo Navissus pa se u istoriografiji može
naći podatak da je Niš po njoj dobio ime. Međutim, dok jedan deo naučne javnosti
smatra da je naziv reke similaran sa keltskim hidronimom „Nova” ili „Novie”,
drugi se drže teze da je Nišava svoj naziv imala i pre keltske invazije i da
je ime reke Tračko.

Vikipedija

[Rada]

Karakteristike i značaj

Nišava pripada crnomorskom slivu i njen sliv pokriva teritoriju od 3,950
km² (1.237 km² u Bugarskoj, 2.713 km² u Srbiji). Nišava danas nije plovna
reka: u antici je to bila. Nišava ima puno malih pritoka, kao što su Visočica
sa desne i Jerma, Crvena Reka, Koritnica, Kutinska reka i Gabrovačka reka sa
leve strane i reka Gradašnica.
Dolina Nišave je deo prirodnog puta koji je od antičkih vremena povezivao
Evropu i Aziju: put prati doline Velike Morave, Nišave i Marice i dalje
prema Istanbulu.
Drumski i železnički putevi Beograd-Sofija-Istanbul prate ovaj put.

Sićevačka klisura

Najpoznatija geološka formacija koju stvara Nišava je Sićevačka klisura,
između Bele Palanke i Niške Banje. Klisura je dobila ime po selu Sićevu.
Nišava ima veliku snagu u Sićevačkoj klisuri, koja je iskorišćena na dve
tačke ('Sićevo' i 'Ostrovica') za navodnjavanje, ribolov i proizvodnju
električne energije.
Klisura je 17 km dugačka i 35-400 m duboka. U nekim delovima pravi kanjonske
strukture, kao što je Gradiški kanjon.

Vikipedija

[Rada]

Bugarska

Nišava izvire u Bugarskoj ispod vrha Kom na Staroj planini. Izvorište je u
blizini granice sa Srbijom, tako da tok Nišave u Bugarskoj iznosi svega 67 km,
bez većih pritoka.
Pošto prolazi kroz selo Ginci, reka je poznata i kao Ginska. Tok joj je najpre
prema jugu, a onda naglo skreće na zapad u Godečkoj kotlini, prolazi kroz selo
Razboište, posle koga formira klisuru. Po izlazu iz kotline, dolazi do sela
Kalotina, koje je granični punkt između Bugarske i Srbije (Kalotina-Gradina),
i nastavlja dalje zapadno kroz Srbiju.

Srbija

Tekući 151 km uglavnom prema zapadu, Nišava prolazi kroz Dimitrovgrad, Pirot,
Belu Palanku, Nišku Banju i Niš. Oko 10 km zapadno od Niša (kod sela Trupala)
uliva se u Južnu Moravu.

Struktura toka

Tok Nišave predstavlja kompozitnu dolinu. Nju čini naizmenično smenjivanje klisura
i kotlina: Godečka kotlina, Dimitrovgradska kotlina, Pirotska kotlina, Đurđevpoljska
kotlina, Suteska Svetog Oca, Suteska Mokranjsko ždrelo, Mokranjsko proširenje,
Koritnička kotlina, Suteska Skokanjćin kamen, Belopalanačka kotlina,
Belanovačko-crvenorečko suženje, Klisura Ždrelo, Ostrovička kotlina, Gradištanski
kanjon, Sićevačka klisura, Niška kotlina.

Vikipedija