Vrsac

[Vesna]

Vrsac


Vrsac - grad na putu vina


Vršac je pravi mali barokni grad, grad kulture, umetnosti i zabave. I danas zadivljuje svojom vekovnom arhitekturom, a u njemu su se rodili velikani poput Paje Jovanovića, Jovana Sterije Popovića, Vaska Pope i Bore Kostića. Vršac je na raskrsnici puteva, te ga dobra veza sa Novim Sadom i Beogradom, i blizina rumunske granice čine interesantnim geografski, kulturno i privredno. Vršac je otvoren grad za svakoga.

Vršac je grad na putu vina. Iz istorije vršačkog vinogorja, prvi vinogradi u ovom području pominju se još polovinom 15. veka. Godine 1494. na dvoru Ugarskog kralja Vladislava II, za akov vina plaćeno je 10,5 zlatnih forinti. Turski putopisac Evlija Čelebija 1660. i 1664. godine u svojim putopisima opisuje Vršac i vinograde na bregu, u kojima se rađa rumeno, ukusno i slatko grožđe.

Preko 1750 hektara plantaža vinograda, najveći podrum vina u srednjoj Evropi, daju poseban pečat ovom kraju kao izrazito vinogradarskom. Naročito se ističu sela Veliko Središte i Gudurica, koji zajedno sa Vršcem čine jedan od najinteresantnijih puteva vina u Srbiji (Vršac - Veliko Središte - Gudurica). U njima skoro svaka kuća ima svoj podrum vina, a svako njihovo vino je robna marka za sebe.


Najznačajniji kulturno istorijski spomenici

Vladičanski dvor, Vršačka kula - iz XVI veka, odakle se pruža najlepši pogled na Banat, Arheološka nalazišta Vršac, Vatin, Mesić, Orešac, Manastir iz XV veka u selu Mesić - centar srpske duhovnosti u ovom delu Banata, Gradska kuća - u klasicističkom i neogotskom stilu, građena 1757. godine, Dvor banatske eparhije - iz XVIII veka, Stara apoteka - rađena u baroknom stilu, danas zbirka Narodnog muzeja, Saborna crkva i katedrala - u pseudogotskom stilu.


Poznate manifestacije i izletista


Vršačka berba grožđa, za sve ljubitelje grožđa i dobrog vina, održava se tradicionalno svake godine u septembru, Vršačka pozorišna jesen.

Vršačke planine - uzdižu se nad nepreglednom ravnicom Vojvodine i pružaju dobre uslove za rekreaciju ili lov.
Tu su i odmarališta Crveni krst i Široko bilo.

[Vesna]

Vršac

Vršac je jedan od najstarijih banatskih gradova. Ovaj grad je očovečen bogatom istorijom i tradicijom, optočen lepotom raznovrsne prirode, osmišljen delima umetničke vrednosti i svim onim što čini smisao svakodnevnice, života i življenja.

Smešten je na obodu Panonske nizije u podnožju Vršačkih planina i od granice sa Rumunijom udaljen je svega 14 km, od Beograda prema severoistoku, udaljen je 84 km, a od Temišvara u Rumuniji udaljen je 74 km

Ovaj grad je očovečen bogatom istorijom i tradicijom, optočen lepotom raznovrsne prirode, osmišljen delima umetničke vrednosti i svim onim što čini smisao svakodnevnice, života i življenja. Vršac je jedan od onih gradova koji svojom patinom i slikovitošću podseća na proteklo doba, ali zato mnogim novim blokovima kuća, ulica i industrijskim zonama naglašava da ovde buja život novog vremena. Smešten u podnožju i na padinama Vršačkih planina, sa kojih se spušta svež vazduh šuma i dah vinograda, ovaj grad lepotan u sebi slikovito održava i prošlost i savremenost. Brojna stara zdanja raznovrsnih stilova i niz institucija čuvaju jednu od najzanimljivijih kulturnih istorija medju vojvo- đanskim gradovima. Međutim, Vršac sve više dobija i obeležja savremenog grada, sa raznovrsnom privredom i vrlo značajnim društvenim delatnostima. Njegovi žitelji sa ponosom ističu da je tačna česta konstatacija - Vršac je slikovitiji i privlačniji od mnogih panonskih gradova.

Vršac, jedan od najstarijih banatskih gradova, nalazi se na jugoistočnom rubu Panonske nizije, u podnožju Vršačkih planina. Leži severoistočno od Beograda na 83. kilometru međunarodnog magistralnog puta prema Rumuniji, od koje je udaljen 14 km. Vršac odlikuje dobra povezanost sa okolnim mestima, kao i gradovima u ovom delu Vojvodine, i to kako drumskim tako i železničkim saobraćajem. U samom Vršcu nalazi se železnički granični prelaz prema Rumuniji, a drumski kod Vatina.

Vršac leži u samom podnožju Vršačkih planina. U njegovoj neposrednoj blizini nalaze se depresije Velikog i Malog rita, potočne doline, lesne zaravni, a na nevelikoj udaljenosti nalazi se i Deliblatska peščara, specifičan geografski kompleks i jedno od najvećih peščanih prostranstava u Evropi. Vršačke planine, na krajnjem jugo-istoku Banata, zauzimaju površinu od oko 170 km2. Imaju pretežno odlike brdsko- brežuljkastih predela čiji centralni deo ima planinski karakter. Počinjući sa brdima Kapela (252 m) i Kula (399 m) nad samim gradom, prostiru se na istoku sve do rečice Černe u Rumuniji, na severnoj strani oivičene su Markovačkim potokom i Malim Ritom u koji se strmo spuštaju. Sa južne strane blago opadaju i završavaju se dolinama potoka Mesića i Guzajne. U uzdužnom profilu, na pravcu istok-zapad nalaze se najveći vrhovi, među kojima dominira Gudurički vrh (641m), ujedno i najviši vrh u Vojvodini. Južna i severna podgorina ispresecane su vododerinama i potočnim dolinama.

Klima je umereno-kontinentalna, sa sledećim obeležjima: duga i topla leta, nešto hladnije, a ponekad hladne i snegovite zime, svežija i kraća proleća, dok su jeseni duže i toplije. Posebnu specifičnost Vršcu daje košava. Najčešće duva u rano proleće i poznu jesen, odnosno u hladnijoj polovini godine. Brzina košave je promenljiva i kreće se od 18 do 40 km na sat, a pojedini udari i do 140 i više km na sat. Osim košave duva i severac i severozapadni vetar.


Vršački predeo je prilično siromašan vodotokovima prirodnog porekla. Jedina reka je Karaš, koji izvire u Rumuniji i protiče nedaleko od Vršca. Mesić, najveći od nekoliko potoka, izvire u brdima iznad istoimenog sela i protiče kroz sam grad. Na teritoriji južnog Banata izgrađena je od 18. veka do danas, čitava mreža kanala za odvođenje atmosferskih i podzemnih voda. Najveći je kanal Dunav-Tisa-Dunav, koji prolazi na oko desetak kilometara od Vršca. U samom gradu je veštačko jezero koje je uređeno kao gradsko kupalište, a u blizini, u Velikom Ritu postoji ribnjak površine 906 hektara, poznat i kao stanište velikog broja vrsta barskih ptica i druge divljači.

U životinjskom svetu Vršačkih planina ima srna, divljih svinja, zečeva, divljih mačaka, lisica, a u prolazu se zadržavaju i vukovi. Iz ptičjeg sveta zastupljeni su: divlja patka i guska, divlji golub, jarebica, fazan, veliki i mali detlić, kraguj, pupovac, a od grabljivica, jastreb, mišar, orao, sova, soko. Na području Vršca žive: veverica, šumski puh, siva i crna vrana, gavran i mnoge druge vrste retkih ptica. Jedinstveno gnezdište u našoj zemlji ima u Malom Ritu barska šljuka bekasina. Od zmija najzastupljenija je belouška, ređe šarka, a ima slepića i smuka. Jedna vrsta zelenog guštera smatra se da je raritet u Vojvodini. U rečnim tokovima i u kanalima ima raznih vrsta riba: štuke, šarana, soma, kečige, karaša i sitne bele ribe.

Biljni svet je veoma raznolik. Najviše je trava od kojih poseban značaj ima kostrika. Na Vršačkim planinama rastu: smreka, crni bor, pavit, poljski i brdski brest, bukva, pitomi kesten, više vrsta hrasta, beli grab, više vrsta lipa, kupina, šipak, poljska ruža, divlja jabuka i kruška, beli i crveni glog, brekinja, oskoruša, rašljika (trn), divlja trešnja, ruj, klokočika, klen, mleč, žesta, dren, svib, bršljan, kurika, pasrden, beli i crni jasen, obična kalina, crvena zova, veprina. Sve su to autohtone biljne vrste. Naknadno unete drvenaste vrste su: bagrem, jasika, bela i crna topola, vrba rakita, divlji kesten i razni četinari. Na Vršačkim planinama ima 1.024 vrsta drveća, šiblja i zeljastog bilja. Zna se za 22 biljne zajednice (fitocenoze) i to 10 stepsko-livadskih i 12 šumskih.