Top Lista Poznatih

Lazar Ristovski



Rođen u Jugoslaviji 26.10.1952.
Po završenoj Učiteljskoj školi, diplomirao je kao glumac na Akademiji dramskih umetnosti pri Univerzitetu u Beogradu.
U pozorištu je odigrao više od 3000 predstava.
Igrao je u više od 40 filmova, TV serija, TV drama, većinom u glvane uloge.
Lazar Ristovski je isključivi vlasnik producentske kuće Zillion Film.

Njegove najznačajnije filmske uloge :

SVETI GEORGIJE UBIVA AŽDAHU - Srđan Dragojević - (snima se) - glavna uloga
2007 S.O.S. - Slobodan Šijan - glavna uloga
2006 OPTIMISTI –u režiji Gorana Paskaljevića –koproducent i glavni glumac
2006 SUTRA UJUTRU –u režiji Olega Novkovića –producent i glumac
2006 KROJAČEVA TAJNA –u režiji Miloša Avramovića –producent i glumac
2005 DOBRO UŠTIMANI MRTVACI –u režiji Benjamina Filipovića –glavna uloga
2004 SAN ZIMSKE NOĆI –u režiji Gorana Paskaljevića –glavna uloga i koproducent
2004 PAD U RAJ –u režiji Miloša Radovića –glavna uloga i koproducent
2004 KRALJ LOPOVA –u režiji Ivana File ( na nemačkom jeziku) –glavna uloga
2003 MALI SVET –u režiji Miloša Radovića –glavna uloga
2001 BOOMERANG –u režiji Dragana Marinkovića-glavna uloga i producent
Berlinski filmski festival –u sekciji Panorama
1999 BELO ODELO
– autorski film Ristovskog (režiser, pisac, glavni glumac i producent)
- Premijera na filmskom festivalu u Kanu u okviru programa Nedelja kritike
- «BELO ODELO» je bio nominovan kao jugoslovenski kandidat za «Oskara» u SAD
- dodeljena mu je nagrada za «Umetnički film» -Gibelina –Italija
-na Panorami evropskog filma u Atini – osvojio je nagradu kao najbolji film u evropskoj konkurenciji
-na Festivalu Mostra de Valencia –osvojio je nagradu za najbolju fotografiju-Milorad Glušica
1998 BURE BARUTA (pod nazivom KABARE BALKAN u SAD) – u režiji Gorana Paskaljevića
- Proglašen za najbolji evropski film (FIPRESCI) i za najbolji film u svim kategorijama od strane kritike na Filmskom festivalu u Veneciji –glavna uloga
1998 –ZBOGOM 20-om VEKU , Makedonski film u režiji Darka Mitreskog i Ace Popovskog (glavna uloga)
2000 - Nagrada za najbolju ulogu na festivalu- XX FANTAFESTIVAL - Miglior Attore-a Lazar Ristovski per "Goodbye 20th Century"- za film “Zbogom 20 vek”-Aco Popovski I Darko Mitreski
FANTA u Rimu.
1998-DRUGA ŽENA u režiji Uga Kitija (u produkciji Cecchi Gori Group, na italijanskom jeziku) glavna uloga
- Učestvovao na Filmskom festivalu u Veneciji
-1997 –DO KOSKE- u režiji Slobodana Skerlića (glavna uloga
-1996-BALKANSKA PRAVILA-u režiji Darka Bajića-glavna uloga
-1995-PODZEMLJE-u režiji Emira Kusturice-glavna uloga, Petar Popara-Crni
-Film je nagrađen Zlatnom palmom na Filmskom festivalu u Kanu
1993-VIZANTIJSKO PLAVO-u režiji Dragana Marinkovića (glavna uloga)
- 1992-TITO I JA –u režiji Gorana Markovića –glavna uloga
-1991-ORIGINAL FALSIFIKATA-u režiji Dragana Kresoje –glavna uloga
-1990-GRANICA-u režiji Zorana Masirevića –glavna uloga
-1988- TAKO SE KALIO ČELIK-u režiji Želimira Žilnika –glavna uloga
-1988- NEKA ČUDNA ZEMLJA-u režiji Dragana Marinkovića –glavna uloga
-1985-JAZOL-u režiji Kirila Cenevskog –glavna uloga
-1984-ZADARSKI MEMENTO-u režiji Joakima Marušića –glavna uloga
-1983-IGMANSKI MARŠ-u režiji Zdravka Šotre-uloga TITA
-1981-SVETOZAR MARKOVIĆ-u režiji Eduarda Galića-glavna uloga
-1977-HAJKA-u režiji Živojina Pavlovića


REŽISER

1999 “Belo Odelo”
- Premijera filma je bila na Filmskom festivalu u Kanu u okviru programa Nedelja kritike.
- “Belo Odelo ” je bio jugoslovenski kandidat za nagradu američke Akademija za filmsku umetnost i nauku.
• Dobio je nagradu za Umetnički film –Gibelina-Italija.
• Na festivalu, Panorama evropskog filma, u Atini osvojio je nagradu kao Najbolji film u evropskoj konkurenciji.
• Na festivalu Mostra de Valensia-dobio je nagradu za najbolju fotografiju-Milorad Glušica.
1998 “Filmska Zvezda”- Kratki igrani film. (22`)


PRODUCENT

SVETI GEORGIJE UBIVA AŽDAHU - Srđan Dragojević - (snima se) - glavna uloga
2006 “Optimist” - Goran Paskaljević
2006 “Sutra ujutru” - Oleg Novković
2006 “Krojačeva Tajna” - Miloš Avramović
2004 “San Zimske Noći” - Goran Paskaljević
2004 “Pad u Raj” - Miloš Radović
2002 “Mala Noćna Muzika” - Director-Dejan Zečević
2001 “Boomerang” - Dragan Marinković- Berlinale-Panorama
1999 “Belo Odelo”- Lazar Ristovski – Nedelja kritike, Filmski festival u Kanu.

Dragan Bjelogrlic



Dragan Bjelogrlić je rođen 10. oktobra 1963. godine u banatskom selu Opovo. U Beogradu završava osnovnu i srednju školu, potom upisuje fakultet Dramskih Umetnosti na kom je diplomirao 1989. godine.

Prvi film u kom se pojavljuje je "Boško Buha", potom dolaze velike uloge u serijama "Zaboravljeni" i "Bolji Život". U svojoj glumackoj karijeri Bjela je igrao u više od 40 filmova, kao i u preko 20 TV serija i mnogobrojnim pozorišnim predstavama.
Za svoj talenat Dragan Bjelogrlic je često nagrađivan na domaćim i inostranim festivalima. U seriji "Vratiće se rode" je u ulozi Eksera ostvario jednu od svojih najboljih uloga. Takođe, Bjelogrlić se nedavno počeo baviti i režijom, njegov film prvenac "Montevideo, Bog te video" je doživeo ogromnu popularnost.

Agata Kristi - Knjizevnica

Ona je definitivno najbolja, majstor zapleta i raspleta u kome treba upotrebiti mozak. Zato je neprevaziđena - krajica zločina u literaturi. Njeno visočanstvo - Agata

Agatha Christie, poznata u svetu kao pisac kriminalistickih romana, objavila je preko 80 romana i zbirki kratkih prica, prevodjena vise od Sekspira, njena dela su prodata u preko bilion primeraka samo na engleskom jeziku i u jos toliko primeraka na preko 100 jezika na koje su prevedena, tako da sa pravom nosi titulu "Kraljice zlocina". Jedino su Sekspirova dela i Biblija bili vise prodavani, ali Sekspira je prevazisla po broju jezika na koje je prevedena, tako da se ona brojem svojih dela svakako smesta u sam vrh svetske knjizevnosti kao najproduktivniji pisac svih vremena. Za 56 godina njene spisateljske aktivnosti napisala je i objavila 67 kriminalistickih romana, vise od 150 kratkih prica koje su objavljene u preko 20 zbirki, na desetine kracih i duzih pozorisnih komada, od kojih je najpoznatija svakako "Mousetrap" koja je samo u Londonu u Ambassadors Theatre, igrana bez prekida vise od 30 godina i bila izvodjena bezmalo 9.000 puta, a do sada u svetu imala vise od 20.000 izvodjenja i traje vise od 50 godina. Nekoliko desetina filmova i TV serija je snimljeno po motivima njenih romana.

Agatha Mary Clarissa Miller Christie Mallowan je rodjena 15. septembra 1890. godine u kuci "Ashfield" u Barton Road, Torquay, Devon u Engleskoj, kao cerka Fredericka Alvah Millera, Amerikanca i Clarisse Boehmer Miller, Engleskinje, kao najmladje od troje dece - brata Monty i sestre Madge, u patrijahalnoj, uglednoj porodici. Otac joj je umro dok je jos bila dete, u njenoj jedanaestoj godini. Odgajana i vaspitavana pod nadzorom guvernanti i tutora, nikada nije pohadjala skolu, ali je vec u petoj godini citala i pisala. Jos dok je bila dete, razne kreativne igre privlacile su njenu paznju i kao prilicno povucena i stidljiva, tesko je izrazavala svoja osecanja i sa godinama se okretala muzici kao nacinu izrazavanja, a kasnije i pisanju pod budnim nadzorom i uz ohrabrivanje majke. Vec sa dvanaest godina pocinje da pise poeziju i kratke price i da ih na majcin savet salje magazinima. U sesnaestoj godini odlazi na skolovanje u Pariz, na studije klavira i pevanja. Bila je jako posvecena studijama, ali njen strah od scene i javnog pojavljivanja, kao i povucena priroda onemogucili su je da se ozbiljnije posveti tome i napravi karijeru. Posle zavrsenog skolovanja odlazi sa majkom u Egipat (Cairo) i tamo pise svoju prvu kratku pricu. Podrzana od strane majke, kao i Edena Philpottsa, suseda i prijatelja iz Torquaya, nastavlja da se bavi pisanjem.

1912. godine upoznaje, a dve godine kasnije u svojoj 24. godini, udaje se za Archibalda Christie, a samo dva dana po vencanju on napusta Pariz i odlazi na duznost oficira Kraljevskog vazduhoplovnog korpusa, a ona za vreme Prvog svetskog rata radi kao medicinska sestra u Bolnici Crvenog krsta u Torquay, gde stice mnoga korisna znanja i o otrovima, sto ce joj biti korisno kasnije kada bude opisivala zlocine u svojim knjigama. Po zavrsetku rata, 1918. godine, njih dvoje se nastanjuju u Londonu. 1919. godine radja im se cerka Rosalind. Dok je pukovnik Kristie bio zauzet ratovanjem, Agatha u roku od godinu dana zavrsava rad na svojoj prvoj knjizi misterija 'The Mysterious Affair at Styles' koja je nekoliko puta odbijana od strane izdavaca dok konacno nije ugledala svetlost dana pet godina kasnije 1920. godine i ubrzo postala pravi hit. Godinu za godinom, Agatha objavljuje jos nekoliko veoma popularnih romana, a vec u prvom objavljenom uvodi Hercule Poirota u svoje romane, koji ce svojim briljantnim umom zapretiti da pomuti slavu sada vec slavne spisateljice i postati glavni lik u tridesetak njenih knjiga koje ce kasnije napisati. Ostace upamceni ona kao nasjlavnija spisateljica detektivskih romana 20 veka i on kao najslavniji detektiv svih vremena koji se ikada pojavio u nekoj knjizi.

Ali iako je njena karijera pisca isla uzlaznom putanjom, nije njen brak sa Archibaldom. Zaljubivsi se u drugu zenu, mladu Nancy Neele, zatrazio joj je razvod 1926. godine. Potpunu paznju javnosti konacno zaokuplja te iste godine kada se u prodaji nalazi njena knjiga 'The Murder of Roger Ackroyd' koja toliko privlaci paznju da je adaptirana i u pozorisnu predstavu "Alibi". Medjutim, ophrvana bolom zbog smrti majke, kao i neuspehom u privatnom zivotu u braku sa Archibaldom, Agatha tajanstveno nestaje, ostavljajuci celu Englesku u nedoumici oko toga gde je i sta joj se desilo. Pronadjena je jedanaest dana kasnije u malom hotelu na severu Engleske u mestu Harrogate, prijavljena pod imenom Mrs Neele, objasnivsi policiji svoj nestanak gubitkom pamcenja. Medjutim pronadjen je njen slupani auto u blizini tako da je njen nestanak i dan danas ostao misterija. Ovaj dogadjaj je bio i tema filma "Agatha" koga je 1978. godine rezirao Michael Apted. U glavnimj ulogama pojavili su se Vanessa Redgrave i Dastin Hofman. 1928. konacno je okoncan razvod sa Archibaldiom Christijem i on se zeni sa Nancy Nelle. Archibald Christie umro je 1962. godine.

Posle nekoliko velikih hitova kao sto su "The Mystery Of The Blue Train" i "The Seven Dials Mystery", kao i zbirke kratkih prica,1930. godine u prodaji se pojavljuje njen novi roman 'Murder at the Vicarage' kojim u literturu uvodi Miss Jane Marple, njenog drugog velikog detektiva. Te iste godine, 11. septembra ponovo se udaje, ovoga puta za 14 godina mladjeg Maxa Mallowana, mladog arheologa koga je upoznala jos 1927. godine na svom prvom putovanju po Mesoptamiji. Zivot i putovanja sa njim po srednjem i bliskom istoku, upoznavanje novih krajeva i obicaja inspirisu je da napise svoje velike romane 'Death on the Nile' i "Murder In Mesopotamia". U tih deset godina od 1930. do 1940. godine pise nekoliko svojih najpopularnijih romana koji su je zauvek ucvrstili na mestu "Kraljice zlocina" To su bili romani: 'Murder on the Orient Express', 'Death on the Nile', 'Ten Little Niggers', 'Cards On The Table', 'ABC Murders', 'Why Didn't Ask Evanse?', 'Three-Act Tragedy', kao i preko pedesetak kratkih prica sa cuvenim Belgijancem Hercule Poirotom u glavnoj ulozi... Tih godina pojavljuje se i serija novih prica sa novim detektivima kao sto su: Harley Quin, Mr. Parken Pyne, kao i Tommy and Tuppence Berensford.

1928. godine Agatha prodaje svoju rodnu kucu "Ashfield" i kupuje imanje "Greenway House" u Devonu. 1930. godine objavljuje svoj prvi psiholoski romanticni roman "Giant's Bread" pod pseudonimom Mary Westmacott. Od tada pa do 1956. godine napisala je i pod istim pseudonimom objavila ukupno sest romanticnih romana "Unfinieshed Portait", "Absent In The Spring", "The Rose And The Yew Tree", "A Daughter's Daughter" i "The Burden". Posle zajednickih putovanja sa Maxom Mallowanom po egzoticnim krajevima nastaje i njena predivna knjiga "Come, Tell Me How You Live" kao i "Star Over Betlehem" zbirka kratkih prica i pesama za decu. Treba napomenuti da je Agatha u svojoj mladosti pisala pesme koje su objavljene u dve zbirke "The Road Of Dreams" i "Poems", kao i da je posle velikog iskustva i bogate karijere napisala autobiografiju koja je objavljena posle njene smrti. Za vreme Drugog svetskog rata opet je privremeno razdvojena od svog supruga Maxa koji kao strucnjak odlazi u britansko odeljenje u Kairu dok ona radi u "University College Hospital" u Londonu. Njena jedina cerka Rosalind se udaje za Huberta de Burgh Pricharda, sa kojim dobija sina Mathewa 1943, a vec sledece godine ostaje udovica. Kasnije se udaje ponovo za Anthony Hicksa. Intersantno je da je Agatha tih godina, tokom Drugog svetskog rata napisala "Zavesu" i "Usnulo ubistvo" kao poslednje slucajeve Herkula Poaroa i Gospodjice Marpl i dala cerki, odnosno Maxu obavezu da rukopise ta dva romana cuvaju na sigurnom. Ta, njena poslednja dva romana, nastala su u periodu njenog najplodnijeg stvaralastva a objavljeni su tek 1975., odnosno 1976. godine, dakle punih 35 godina posle nego sto su napisani. Po zavrsetku rata, u maju 1945. godine Max se vraca iz Egipta i oni se useljavaju u "Greenway House" u Devonu.

1948. godine odlazi za Irak sa Maxom, praveci mu drustvo u njegovim istrazivanjima i upravo tamo tih godina zapocinje rad na svojoj "Autobiografiji" koju je pisala do 1965. godine i koja je objavljena godinu dana nakon njene smrti. Pedesete i sezdesete godine dvadesetog veka bice upamcene u njenoj karijeri kao period daljeg uspona detektivskim romanima "Mrs McGinty's Dead", "Destination Unknown", "Hickory, Dickory, Dock", "4.50 From Paddington", "Oredeal By Innosence", "A Carribean Mystery", "The Mirror Cracd Side From Side", kao i brojnim pozorisnim komadima koji su u godinama posle drugog svetskog rata radjeni po njenim knjigama, kao i filmovima koji su snimani u nameri da malo u tim sumornim godinama privuku paznju javnosti na neke drugacije teme. "Witness for the Prosecution" je na primer bio izabran za najbolju stranu predstavu i godinu dana u sezoni 1954-55 bio neprekidno izvodjen na Brodway. Filmovi "Murder on the Orient Express" kao i "Death on the Nile" su bili najgledaniji, a film "Witness for the Prosecution" koji je rezirao Billy Wilder bio je nesumnjivo najbolja adaptacija nekog njenog romana svih vremena, sa brojnim tada popularnim glumcima koji su, uz odlican scenario, film svrstali u klasike sedme umetnosti. 1955. godine osniva se kompanija Agatha Christie Ltd. koja i dan danas radi pod vodjstvom njenog unuka Mathewa.

1967. godine Agatha Christi postaje predsednik British Detection Club, a 1971. dodeljena joj je titula "Dame of the British Empire". Sedamdesetih godina, iako je vec duboko zasla u osamdesete godina Agatha nam i dalje poklanja svoje nezaboravne romane: "Elephants Can Remember" i "Nemesis", a tih godina objavljuju se javnosti i "Curtain: Poirot's Last Case" i "Sleeping Murder" sa fantasticnom Miss Marple. Ne treba napominjati da su obe knjige, kao i vecina napisanih pre postale i ostale bestseleri. Agatha Christie i njen suprug Max Mallowan ziveli su u "Greenway House" u Devonshire i pred kraj svog zajednickog zivota sele se u "Winterbrook House u Wallingfordu blizu Oxforda. Agatha Christie umrla je 12. Januara 1976. godine u svojoj kuci u Wallingfordu. Max Mallowan se posle njene smrti ozenio ponovo starom porodicnom prijateljicom, ali je ubrzo i on umro, samo dve godine posle Agathe. U njenoj zaostavstini su pronadjene brojne kratke price sa pocetka njene spisateljske karijere koje su kasnije objavljivanje. Neke od njenih drama, uz dozvolu njenog unuka, Charles Osborne je pre nekoliko godina adaptirao u romane kako bi i one jos vise bile priblizene publici. Tako Agatha Christie, cak i 30 godina nakon svoje smrti pleni istu paznju kao i u vreme svog najplodnijeg stvaranja.

Branko V. Radičević (14.5. 1925. - 11. januar 2001.) je bio srpski književnik, pesnik, romansijer, novinar i dečji pisac. Potiče iz građanske porodice, od oca Velimira i majke Kosare, rođ.Milikić.

Život i stvaralaštvo

U ranoj mladosti, tokom Drugog svetskog rata, još kao šesnaestogodišnjak, bio je partizanski kurir Ratka Mitrovića. Odveden je i u logor, u Smederevskoj Palanci, gde se teško razboleo, jedva preživeo, i tek onda nastavio školovanje u čačanskoj Gimnaziji. Posle rata, jedno vreme živi u Sarajevu, gde počinju njegovi stvaralački dani. Seli se u Beograd, gde završava Pravni Fakultet. Uporedo s studiranjem, radi kao novinar za Dugu i kao saradnik u mnogim listovima i časopisima. Kao urednik edicija "Žar ptica", više godina radi u Borbi. Bio je i predsednik izdavačke kuće Srpska književna zadruga iz Beograda.

Pokrenuo je kulturne manifestacije: Disovo proleće u Čačku i Dragačevski Sabor trubača u Guči. Stvaralaštvo mu sadrži i preko sto naslova pesama, pripovedaka, romana i knjiga za decu. Istraživao je i spomenike- "krajputaše", (krajputaši- njegova reč), napravio je i dve monografije o seoskim spomenicima - krajputašima. Bio je i veliki istraživač i poznavalac srpskog jezika.

Dela

Najpoznatija dela su mu „Pesme o majci“, „Priča o životinjama“, „Sa Ovčara i Kablara“, „Vojničke pesme“, „Ponoćni svirači“, „Seljaci“ i „Antologija srpskog pesništva“. Aktivan je u književnom i društvenom životu do pred kraj svoga života. Veliki uspeh stiče i njegovo poslednje delo "Sujeverice".

Dobitnik je Vukove i Sedmojulske nagrade.

Pesme

* Sutonski dani, 1945.
* Pesme, 1949.
* Lirika, 1951.
* Zemlja, 1954.
* Večita pešadija, 1956.
* Tri čokota stihova a o vinu ni reči", 1961.
* Božja krčma, 1965.
* Sa Ovčara i Kablara, 1970.
* Seljačka poema, 1971.
* Izabrane pesme, 1971.
* Pohvalice i pokudice, 1974.
* Zemljosanke, 1978.
* Tekla reka Lepenica, 1979.
* Vita jela, zelen bor, 1986.
* Kadionik, 1990.

Romani

* Bela žena, 1955.
* Izgubljeni grad, 1957.
* Četvrta noć, 1957.
* Ponoćni svirači, 1959.
* Noć tela, 1963.
* Grubići i nežnići, 1968.
* Seljaci, 1971.
* Ćorava posla, 1972.
* Svedok, 1977.
* Praznina, 1992.

Knjige pripovedaka

* Ljubav i smrt, 1982.
* Gorka grla, 1986.
* Takav je život, 1989.
* Budućnost, 1991.

Knjige za decu

* Priče o dečacima, 1952.
* Duh livada (priče), 1954.
* Učeni mačak (novela), 1957.
* Poslastičarnica kod veselog čarobnjaka", 1950.
* Čudotvorno oko (priče i bajke), 1964.
* Bajka o šaljivčini i druge priče, 1967.
* Bajke o guslama, 1967.
* Gvozden čovek i druge priče, 1967.
* Đavolije i druge priče, 1967.
* Pesme o majci, 1972.
* Devetaci, 1976.
* Skitnica ili pesme i priče za decu, 1988.
* Priče o životinjama, 1990.
* Kako je Jošika otišao na nebo, priče iz ciganskog života, 1992.

Monografije

* Plava linija života - srpski spomenici i krajputaši, 1961.
* Srpski nadgrobni spomenici i krajputaši, 1965.

Ostalo

* Sujeverice i druge reči, 1991.

Branko Radičević


Branko Radicevic bio je po rodjenju Brodjanin i Slavonac a po detinjstvu i mladosti Zemunac i Sremac. Otac mu je bio u Brodu carinski cinovnik i tu se Branko 18. marta 1824 rodio. Godine 1830 premesten je pak Todor Radicevic iz Broda u Zemun. Sa sobom je doveo i Branka, koji je tada tek sest godina imao.I tu u Zemunu proveo je Branko najlepse svoje doba. Ono detinjstvo u kom se ne zna ni za brige, ni za nevolje, u kome se skace i trci, zivi u vetar i ne misli na svet. U tom dobu posao je oktobra 1830. godine u osnovnu skole, koje je prota zemunski Jeftimije Ivanovic vrlo digao i u srpskom duhu drzao, a Vasilije Vasiljevic nadairao, U ovod dobu poceo se Vasiljevic za ”jotu” zagrevati, koja je bila najveci greh protiv dotasnjeg pravopisa. Branko je isao u skolu ne znajuci da u Zemun Vuk Stefanovic cesto dolazi, tu kod Vasilija Vasiljevica rucava,da je poceo kupiti narodne pesme i 1818, izdao recnik srpskog jezika. Mozda mu je koji put u oci upao sakati covek sa crvenim fesom, kome je drugu nogu stula zamenjivala. Branko je u to doba bio 7-8 godina star a Vuku je bilo oko 45.

Starima i konzervativnim zemuncima se on nije dopadao. Hteo je ”rusiti” pravoslavije i debelo ”jer” i uvadjati neku jotu. Ali kolonija jotovaca bivala je sve veca. Vasa Vasiljevic ugledan trgvac, radio je na njenom sirenju i sa zemunskom Kosavom osecao e neki dah novog vremena i tanki miris ”jote”.

U ovome prelomu proveo je Branko Radicevic u Zemunu, ne imajuci ni pojma cemu se ljudi bore i kakve se ideje u mestu i narodu sire. Jota je bila u skoli zabranjena i tesko ucitelju, koji bi se usudio da na crnu tablu napise ”jotu” i djacima kaze, da taj kratki rec, ta velika ”zapjati” znaci pocetak novog doba u knjizevnosti, rekao bi covek u zivotu srposkog naroda. U jednoj satnici, koju u pocetku nije niko ozbiljno uzimao, lezala je klica velike ideje, preporodjaja knjizevnosti, tako reci svetskog dogadjaja. Srpski narod pocinje prvi put gubiti pamcenje. Od Kosova je sve tubio a nista nije zaboravljao, ali je u doba Branka u Zemunu, poceo zaboravljati stari rusko-slovenski jezik i pravopis i uvidjati svoj jezik i knjizevnost-da ga svi razumu.

Sve se to u Zemunu zbivalo, kada je carinski sluzbenik Todor radicevic u zemunski ”kontumac” (danasnji varoski perivoj pred gimnazijom) pregledao robu sa Balkana i odmerivao carinske takse a u Nikolajevskoj skoli njegov sin Aleksa, kasnije Branko, u skamijama slusao kako ucitelj predaje predmete i trazi priliku da rasejane djake kazniti moze. Prut i batine bile su u to doba pedagoska sredstva, da se bolje pamti.

U srpskim,nemackim skolama zemunskim proveo je Branko punih pet godina (1830-1835) i naucio toliko da je otac njegov mgao pomisljati da ga u gimnaziju posalje. Od Zemuna pa do Karlovaca, gde je bilo gimnazije, moglo se za jedan dan stici kolima. Mogao je u Karlovce dolaziti i Branka nadzirati, koje je bez matere i slabunjav bio. Ruza,mati Brankova bila je 1. Aprila 1833 umrla, a od ovog doba bio je, tako reci,sam sebi ostavavljen.. Otac u sluzbi a mati u grobu.Pune dve i po godine bila je kuca Todora radicevica prazna, dok najposle i Branko iz Zemuna ne ode. To je bilo pocetkom 1835. Kada je prvi gimnazijski razred podje. I od ovog doba pa do Jula 1841 ostade Branko u Karlovcima, provodjajuci ferije u Zemunu. Potonje godine svrsi sesti razred i vrati se u Zemun, u kome duze istade. Na licu mu se pokazivalo bledilo i telesna slabost kao da je oca u brigu bacilo. Po savetu lecnika (mozda dr. Djordja Pantelica koji je u varosi fizik bio), resi se Todor Radicevic da Aleksu ne salje u VII razred, nego da ga ostavi da se godinu dana odmara. To je bilo od Juna 1841, godine do oktobra 1842. Zimu,prolece I leto ove godine proveo je Branko u Zemunu u odmoru, zauzet oko toga da se oporavi,osnazi I za tezi rad koji je predstojao spremi. Dobar zrak, kupanje u Dunavu, snazna jela I slatka sremska grozdja kao da se slabackom djaku pomogli.

U tome Todor Radicevic bude sluzbeno premesten u Temisvar I Branko morade sa ocem. U Karlovcima u ostalom i nije bili VII i VIII razreda. Tu u Temisvaru svrsi Branko sedmu i osmu gimnaziju, ili kako se onda govorili filozofiju (1843-1841).

Zatim ode u Bec i stade slusati prava, ali ih ne zavrsi.Proveo je tri godine na pravnom fakultetu ali sto je vise slusa, prava su mu se sve manje dopadala. Godine 1847. raskrsti sa pravima. U tom nastade onaj veliki narodni pokret koji 1848, izvrze u revoluciju. Skole budu pozatvarane i Brano se vrati kuci. Dodje u Karlovce a zatim u Zemun. I u jednom i u drugom mestu imao je prijatelja i skolskih drugova. Narocito ga je Zemun sa svojim velicanstvenim polozajem i blizinom Beograda privlacio. U Zemunu je bio poznata i mila osoba. Prosle godine (1847) stampao je on u becu prvu knjigu svojih pesama, dotle nepoznatim i slatkim jezikom. To je bio onaj jezik za koji se Vuk u Zemunu borio, kada je Branko u osnovnim skolama sedeo, a knjiga je bila stampana ovom ”jotom” od koje su se konzervativni ljudi uzasavali. Madjarska revolucija, narodni jezik,jota, Vuk i t. d. - svako je za seb bilo prevrat i gle, sad je poceo i Branko sluziti se tim odvratnim stvarima. Kud ce to odvesti?

U tom puce glas da je general Djura Danicic dobio bitku. Napisao je knjigu pod naslovom “Rat za srpski jezik”, kojom debelo jer I Hadzi-Svetic do noge bubu potuceni. Nova era nastupi, narodi se umirise i sve podje svojim starim redom.

Cudna je sudbina htela, da Branko i Vuk u Zemunu zajedno zive ne poznavajuci jedan drugog, da se kasnije poznadu i svaki u svom zapru srp. knjizevnosti nov pravac dade. Branko je u Becu bio cest gost Vukov a sa njime i Djurom Danicicem udarao temelje nove knjizevnosti. Mozda je bilo cestih razgovora i o Zemunu i o svom detinjskom dobu Brankovom i nevoljama Vukovim. U Zemunu je saranjena i mati Brankova kao i mati Todora Radicevica. Zna se gde su im grobovi. Na kamenima zapisana su imena. Ali do danas nije nista ucinjeno, da se kosti Ruzine prenesu na bolje mesto. I u zemunskom parku trebalo bi se Branka setiti. Carinski cinovnici ziveli su i stanovali onda u ”kontumacu” malom predgradju, zatvorenom zidovima. Tu je sva roba sa istoka istovarivana i po propisu neko vreme stajala. U tom prostoru proveo je Branko pet godina detinjstva,a u Vukovom zivotu videsmo kakve je pogrde on o istip prostorijama od Milosevih agenata bas u doba Brankova bavljenja u istima slusao. Vuka na jednom delu kontumaca pogrdjuju prijatelji Milosevi a na drugom Branko, decak od osam i po godina zauzet igranjem ili skolskim knjigama. Ali je Branko napustio i jedni i drugo i dosao do ”parlamentarije”, primamljen vikom i larmom, da vidi, kako ovog hromog coveka sa fesom na glavi svakojakoim imenima nepoznati ljudi nazivaju. To bi se moglo nazvati . Vuk i Branko u zemunskom kontumacu 1832. godine.

Branko Ćopić


BIOGRAFIJA

Pesnik, pripovedač, romanopisac i pisac za djecu, Branko Ćopić rodjen je 1. januara, 1915. godine u selu Hašanima, pod Grmečom, "četiri sata hoda" od Bosanske Krupe. Djetinjstvo je proveo u zavičajnom kraju u igri i "poslovima razne vrste". Ostavši u četvrtoj godini bez oca, koji je umro od 'španske groznice', sa sestrom Smiljkom i bratom Rajkom, bio je na brizi i ljubavi majke, Sofije i dobrodušnog djeda Rada. Osnovnu školu je završio u rodnom mjestu, nižu gimnaziju u Bihaću, a učiteljsku školu pohadjao je u Banja Luci i Sarajevu, da bi završio u Karlovcu. Na Filozofskom fakultetu u Beogradu diplomirao je 1940. godine, pedagoško-filozofsku grupu.

Po izbijanju ustanka u Bosanskoj Krajini, već 1941. godine Ćopić je stupio u borbu. Sve do kraja rata, ostao je u partizanskim redovima radeći uglavnom na kulturno-prosvjetnom sektoru i to kao saradnik partizanskih listova. Pod snažnim utiskom vidjenog i doživljenog, Ćopić još u toku rata piše pjesme i priče koje u odnosu na narod imaju mobilizatorski karakter, i mnogo vedrine i humora u sebi. Njegovo patriotsko predavanje narodu i borbi za slobodu ovjenčano je priznanjem da je "najizrazitiji pjesnik naše Revolucije". Ćopić je nosilac Partizanske spomenice 1941, Ordena zasluge za narod I i II reda, Ordena bratstva i jedinstva I reda, Ordena Republike, Ordena jugoslovenske zastave sa lentom. Po završetku rata, bio je urednik "Pionira" (1944-1949), a od 1951. godine profesionalno se bavi književnim radom.

Branko Ćopić započinje svoj književni rad još u djačkoj klupi. Prvu crticu, kratki prozni sastav, objavio je 1928. godine pod imenom "Braco", u časopisu "Venac" Jeremija Živanovića, a prvu pripovijetku "Posmrtno ruvo Soje Čubrilove", u "Politici" 1936. godine. Od tada je saradjivao u gotovo svim značajnim jugoslovenskim listovima i časopisima, ali "Politika" ostaje njegova "prava književna kolijevka".

Osluškujući život i riječi života Ćopić je stvorio svoj sopstveni jezik. Jezik svjež, mek, vedar, nježan, sjenovit kao šuma i katkad tužan kao iznenadna sjeta. Njegovi su ljudi govorili svaki svojim jezikom iz života i umenja, a pisac ih je okružavao svojom rečenicom lirike i topline. I onda, spajajući nespojivo, sve to prozračio i okrilatio smijehom.

Čovjeka valja požaliti, razumjeti učešćem,pomilovati ga lijepom riječju i dobrim sjećanjem, ali mu se valja i posmijehnuti. I pustiti ga da se i on posmijehne drugima i samome sebi.

Humor, taj tako rijedak dar, mnogo rjedji nego što se obično misli, oružje je opako i naopako. U krivim rukama može da bude grub i zloban, rušilački iskidan, zao. Tek u pravim rukama, onim najrjedjim kao što su u Čehova ili Branka Ćopića, on ima nešto čarobno, ljekovito i tužno u isti mah. Humor je bio i ostao jedan od glavnih stubova svega što je stvorio Branko Ćopić.

Ćopić je stvorio mnoštvo zbirki pripovijedaka, pjesama, romana, komedija. Život i djelo ovog "jesenjinovskog seoskog sanjalice" su se čudesno podudarali, tako da je moguće sačiniti kratku Ćopićevu biografiju gotovo isključivo naslovima njegovih djela. Nije višak ako navedemo jednu takvu biografiju kritičara Borislava Mihajlovića:

" Svoje 'bosonogo djetinjstvo' ovaj 'zaneseni dječak' proveo je 'pod Grmečom' 'ispod zmajevih krila' u carstvu 'leptira i medvjeda' upijajući zauvijek u svoje radoznale oči 'život u magli' svojih 'planinaca' i slušajući bajke 'ispod krnjeg mjeseca'. 'Magareće godine' školovanja u susjednom gradiću i studije u Beogradu biće samo priprema za 'surovu školu' rata koji je banuo kao 'prolom' u svijet njegove planine u kojem oduvijek i 'orlovi rano lete'. Tu je uz 'ognjeno radjanje Domovine' počelo Ćopićevo 'ratnikovo proljeće' sa 'rosom na bajonetima' i uz prasak pravog i 'gluvog baruta'. Odratovao je uz mladiće kakav je bio 'Nikoletina Bursać' i starčekanje kakav je bio 'Vuk Bubalo' svih sedam ofanziva i onda u Beogradu počeo da živi 'gorki med' one poslednje 'osme ofanzive'. Za cijelo to vrijeme uz 'bronzanu stražu' sjećanja pisao je ono što je zapazio oko sebe i u sebi. A zapažao je i zapazio mnogo."

DELA

- zbirke pjesama: Ognjeno rađanje domovine (1944), Ratnikovo proljeće (1947);

- zbirke pripovijedaka: Pod Grmečom (1938), Borci i bjegunci (1939), Planinci (1940), Rosa na bajonetima (1946), Sveti magarac (1946), Surova škola (1948), Ljudi s repom (1949), Ljubav i smrt (1953), Doživljaji Nikoletine Bursaća (1956), Gorki med (1959), Bašta sljezove boje (1970);

- romani: Prolom (1952), Gluvi barut (1957), Ne tuguj bronzana stražo (1958), Osma ofanziva (1964), Delije na Bihaću (1975);

- knjige poezije i proze za djecu: U svetu leptirova i medveda (1940), Priče partizanke (1944), Pjesme pionirke (1945), Bojna lira pionira (1945), Bajka o sestri Koviljki (1946), Doživljaji kuma Torbe (1946), Vratolomne priče (1947), Armija odbrana tvoja (1948), Ježeva kuća (1949), Priče ispod zmajevih krila (1953), Doživljaji mačka Toše (1954), Orlovi rano lete (1957), Deda Trišin mlin (1960), Magareće godine (1960), Slavno vojevanje (1961), Bitka u zlatnoj dolini (1963), Mala moja iz Bosanske Krupe (1971), Glava u klancu, noge na vrancu (1971);

- komedije: Doživljaji Vuka Bubala, Odumiranje medveda;

- scenski tekst za djecu: Udarnici;

- dva scenarija za filmove sa ratnom tematikom: Živeće ovaj narod, Major Bauk.

NAGRADE

Nagrada Akademije sedam umetnosti (1938),
Rakićeva nagrada (1939), Srpske akademije nauke i umetnosti (1940),
Komiteta za kulturu i umetnost (1947, 1948),
Vlade FNRJ (1949),
Saveza sindikata (1953),
Dečje knjige (1954),
Oktobarska nagrada Beograda (1956),
NIN-ova nagrada kritike (1958),
Mladog pokoljenja (1964),
Nagrada AVNOJ-a (1972),
Nagrada Zmajevih dečjih igara (1971),
Njegoševa nagrada (1972).

Branislav Crnčević


Branislav (Brana) Crnčević je srpski književnik, aforističar, novinar, scenarista, politički komentator i član SNS.
Rođen je 8. februara 1933. godine u Kovačici (mada neki smatraju da je rođen 1935. godine u Rumi), u Vojvodini. Danas živi u Beogradu.

Studirao je na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Svoju karijeru je započeo kao službenik predstavništva zrenjaninske pivare u Novom Sadu. Zatim je usledila novinarsko-urednička faza u listovima „Jež“ i „Duga“, kao i u listu za decu „Mali jež“. Takođe je objavljivao kolumne u raznim listovima i časopisima, među kojima su „NIN“ i „Politika“. U međuvremenu, objavio je svoju prvu knjigu za decu Bosonogi i nebo, a nešto kasnije i prvu zbirku aforizama Piši kao što ćutiš. Na književnu scenu je stupio pod pseudonimom Vinon Rumski i Branislav BIP. Tokom svoje duge karijere pisao je literaturu za decu, romane, aforizme, priče, televizijske drame, pesme... Do sada je objavio 18 knjiga. Dobitnik je nagrade „Zmajevih dečijih igara" za stvaralački doprinos savremenom izrazu u književnosti za decu, 1987. godine.

Crnčevićeva dela su osećajna, jednostavna i bajkovita, što ga preporučuje kako deci, tako i odraslim čitaocima. Za građu svojih dela, on uzima stvarne, razigrane, ali i tužne slike života. Književnoj temi pristupa anegdotski sa stanovišta humora i fine ironije. Aforizmi koje je objavljivao uglavnom su na temu karaktera Srba i problema male države.

Pored njegove književne karijere ističe se i Crnčevićevo političko angažovanje, pa ga tako mnogi danas pamte kao dobrog prijatelja bivšeg predsednika Slobodana Miloševića. 1990. godine izabran je za predsednika Matice iseljenika Srbije, ali danas više nije na toj funkciji. Bio je član SDS-a, i zagovornik nevinosti Radovana Karadžića pred Haškim Tribunalom. Po odlasku Vojislava Šešelja u Hag se učlanjuje u SRS, ali nakon cepanja te stranke na dve političke opcije odlazi za Tomislavom Nikolićem u SNS. Branislav Crnčević je član Senata Republike Srpske od 1996. godine.

Bibliografija

1963. Bosonogi i nebo
1963. Cipelice od krokodilske kože
1963. Njen prvi čaj
1965. Devojka sa tri oca
1965. Kafanica, sudnica, ludnica (izvođeno i kao predstava u Ateljeu 212)
1965. Piši kao što ćutiš
1968. Dunavo
1967 – 1971 Zanati
1971. Kapetan i lula
1971, 1981, 1989, 2006. Dnevnik jednog...
1978. Peta strana sveta
1982. Sibiri
1982. Emigrant i igra
1984. Mrav dobra srca
1985. Snovi bez tumačenja
1990, 2006. Srpska posla
1992, 2006. Srpska i hrvatska posla
1994. Glasnik
1997. Crni đavo, crveni rep I, II 2001. III
2001. Pesme
2003. Zaštitnica umetnosti i druge pripovetke
2005. Zemlja nadimaka
2006. Knjiga zadušnica
2006. Obećani svet
2007. Sedam mokrih majica i drugi zapisi
2008. Ima da nas nema
2009. Čuvari pepela
2010. Šta ima



LJutito meče - Brana Crnčević

Mesec obukao čizmice žute,
oblaci obukli plave kapute
pa cele noći nebom jezde.
Dole u šumi, jedno meče
zamišljeno, već treće veče,
gleda u zvezde.

Meče se ljuti već treći dan
što ga teraju u zimski san
i zamišljeno stalno ćuti.

Tata se ljuti, mama se ljuti
i svi mu vele:
- Otkad postoji med i pčele,
otkad postoji sunce i veče,
nismo videli takvo meče.

-"Šta ćeš da radiš - mama ga pita -
kad lišće sasvim, sasvim požuti
i sneg napada iznad rita?"
A meče ćuti.

-"Ćta ćeš da radiš - baka mu veli -
kad svet od snega sasvim pobeli?"
Tata se ljuti, mama se ljuti,
a meče ćuti.

Odjednom meče ljutito reklo
šta ga je peklo:
-"Neću da spavam, neću i tačka.
Zašto ne spavaju zec i mačka?
I ptica iznad naših glava
zašto ne spava?"

A oda tiho, tiho reče:
-"Baš mi je krivo što sam meče."

Sad mama ćuti, i tata ćuti,
i svi su strašno zabrinuti.

Meče se ljuti:
-"Uzeću - kaže - trotinet,
idem međ' decu, među svet.
Neću da spavam. Neću i tačka!
što ne spavaju zec i mačka?"

Mesec obukao čizmice žute,
oblaci obukli plave kapute
pa cele noći nebom jezde.
A jedno meče već treće veče
Neće da spava. Gleda u zvezde.

Čarls Bukovski


Književni slučaj američkog pisca Čarlsa Bukovskog (Hajnrih Karl Bukovski Mlađi) sadrži u sebi nekoliko paradoksalnih crta, koje tek u svom ukupnom sadejstvu nagoveštavaju razloge goleme popularnosti koje su knjige ovog pisca stekle tokom poslednjih godina kako u svetu tako i kod nas. Nikada nije bio pisac koji obećava, jer je svoju prvu pesmu objavio u 35.godini, prvu pesničku knjigu- na pragu svoje četrdesete, a prvu proznu knjigu- na pragu pedesete.

Rođen je 1920.godine u gradiću Andernag ( Nemačka), i kao dvogodišnjak dolazi sa roditeljima trajno u Ameriku. O njegovom školovanju nema podataka. Od svoje dvadesete godine radi kao vozač kamiona, poštar (taj deo života će opisati u svom prvom romanu Poštanski ured, 1971), radnik na benziskoj pumpi, liftboj, čuvar i slično. Ako je tačno njegovo priznanje da su mu sve knjige autobiografske ( doslovno kaže, " sve što sam napisao u knjigama je 95 odsto stvarnost a 5 odsto izmišljeno"), onda je shvatljivo zašto u jednoj njegovoj knjizi nalazimo priznanje:"Ljudski rod gazio me je oduvek po jajima- to je moj moto." Od 1955. godine objavioi je tridesetak pesničkih knjiga, desetak romana, priča i novinskih zabeležaka. Decenijama živi u Los Anđelesu, a poslednjih godina u kalifornijskom gradiću San Pedro.

Njegova najznačajnija ostvarenja:

- Poštanski ured,
- Holivud,
- Bludni sin,
- Zabeleške starog pokvarenjaka,
- Priče o sebičnom ludilu,
- Žene,
- Faktotum,
- Kakva korist od naslova,
- Cvet, pesnica i zverski jauk,
- Šund,
- Ljubav i ludlo i LA,
- Fotografije iz pakla,
- Šekspi ovo nikad nije radio,
- Đavo je bio vruć


Prvi roman Čarska Bukovskog Poštanski ured obrađuje razdoblje života Henrija Kinanskog, piščevog "drugog ja" koje se povlači kroz gotovo sve prozne knjige ovog pisca. Roman Bludni sin ( Ham on Rye) pojavio se 1982. godine - parafrazira naslov čuvenog romana Lovac u žitu (The catcher in the Rye) Dž. D. Selindžera. Bukvalno preveden Ham on Rye bio bi sendvič sa šunkom, simbol najjednostavnije hrane u Americi. Ali reč "ham" istpvremeno je izraz za promašenog glumca, dilatenta koji "drami" na sceni i skreće pažnju na sebe, dok je "rye" izraz za viski. Tako se iza naslova krije pijani portet Bukovskog u mladosti. Bludni sin je posvećen očevima. Kroz poplavu gorčine koja navire iz Bludnog sina, probija izuzetan dar Bukovskog da nasmeje čitaoca i tako ga približi sebi. Niz komično-grotesknih situacija daje posebnu vrednost romanu. Bukovski piše stilom koji je lišen suvišnih reči, kroz koji stvarnost njegovih uspomena kao da ponovo diše.

Opisujući svog junaka ( sebe) kao neprekidnog dubitnika, čoveka sa društvene ivice koji se bori sa svojom mukom i dozvoljava sebi neka čarobna zadovoljstva (žene, piće, klađenje na konjskim trkama),- Bukovski bez mnogo muke dozvoljava svakom čitaocu da u ludostima ovog "bludnog sina", "običnog ludaka" i "starog pokvarenjaka" prepozna deo svojih "podzemnih" iskustava i maštarija. Možda zbog toga ostaje utisak da Bukovski neprekidno piše jednu istu knjigu, ali bez bojazni od ponavljanja i podsticanja poroka dosade.

Iako pripada bitničkoj literaturi, Bukovski se klonio generacijskog i duhovnog okupljanja. Ostaće upamćen po svom eksplicitnom, sirovom, ponekad čak vulgarnom književnom izrazu i svojim pričama o simpatičnim gubitnicima sa margina američkog društva.

Sam Bukovski svoje književne uzore pronalazio je u Hemigveju, Dostojevskom, Robinsonu Džefersonu, Džonu Fanteu, Luisu Ferdinandu Selinu...Književni izraz Čarlsa Bukovskog je jednostavan, oslobođen metafora, razumljiv svima, ali i izuzetno duhovit i ciničan u isto vreme. Važio je za "andergraund" pisca i za života je stekao mnogo manje slave i uspeha kod književnih kritičara i čitalaca nego što je ima danas.

Čarls Bukovski umro je 9.marta 1994. godine od leukemije. Sahranjen je u "Grean Hills" memorijalnom parku blizu njegove kuće u San Pedru.